2 adımda işçi beslenmesi

İşin gerektirdiği enerji ve alınan enerjinin iş enerjisine dönüşmesi için ge­rekli protein, vitamin ve mineraller alınamadığında iş verimi düşer, has­talıklara direnç azalır, iş kazaları ve meslek hastalıklarının oluşum hızı yük­selir. Bu nedenle işçinin verimliliğinin artmasındaki faktörlerin başında yeterli ve dengeli beslenme gelir.

1. İş yerinde işçinin beslenmesi

İş yerindeki işçi belirli sayıyı aştığında yemek servisinin konulması gereklidir. İşçinin evinde yeteri kadar beslenemediği de düşünüldüğünde günlük ihtiyacın yarısı iş yerinde verilen menü ile sağlanmalıdır.
İşçinin enerji gereksinmesi yaşına ve çalışma durumuna göre değişir. Genellikle 8 saat ayakta bedeniyle çalışan işçinin günlük enerji gereksinmesi 3400 Kkalori olarak düşünüldüğünde, bunun yaklaşık yarısı (1700 Kkalori) iş yerinde verilen yemekle karşılanacaktır. Yemek enerjiye oranlı olarak protein, vitamin ve mineralleri de karşılamak zo­rundadır. Aşağıda 1700 Kkalorilik dengeli yemek için gerekli temel besin grup­ları verilmiştir:

• Et, tavuk, balık, yumurta ve kuru baklagiller : 125 gr
• Pirinç, makarna, bulgur, un 75 gr
• Taze sebze ve meyve 225 gr
• Süt ve yoğurt 250 gr
• Yağ (yarısı katı, yarısı sıvı) 30 gr
• Şeker, bal, pekmez gibi tatlı 50 gr
• Ekmek 225 gr

Bu besinler yemek olarak düşünülürse; bir porsiyon et ve sebze veya kuru baklagil karışımı yemek, bir porsiyon pilav veya makarna, bir porsiyon sebze yemeği veya salata-meyve, yoğurt. Şeker aralarda çay veya limonata gibi içecek içinde kullanıldığı gibi bazı günlerde pilav yerine tatlı yapılarak verilir. Yemekte sebzelerden patates kullanıldığında pilav-makarna yerine tatlı ola­bilir. Böyle bir yemek gerekli enerjiyi sağladığı kadar protein, vitamin ve mi­neralleri de dengeli karşılayabilir.

İş yerindeki yemeklerde çoğu kez sebzeye önem verilmez. Özellikle tok­sik maddelerle çalışan iş yerlerinde işçilerin A, E ve C vitaminlerini yeterince almaları gereklidir. Kurşun, kadmiyum gibi ağır metallerin kullanıldığı sanayi dallarında çalışan işçilerin diyetleriyle yeterince demir, kalsiyum ve C vi­tamini almaları, bu metallerin toksik etkisinin azalmasında yarar sağlar. Bunun yanında yağlı besinlerin kurşunun toksik etkisini arttırdığı bildirilmiştir.

Yemeklerin hazırlanması, pişirilmesi ve servisinde temizlik, sağlık ve beslenme kurallarına uyulmalıdır. Hatalı hazırlama ve pişirme ile besinlerin besleyici değerlerinin azaldığı unutulmamalıdır. Pişirmede kızartmadan sakınılmalı, çelik tencerelerde nemli sıcaklıkta veya fırında pişirme tercih edil­melidir.

2. İşçinin iş dışında beslenmesi

İşçi günlük besin ihtiyacının ancak yarısını işyerinde karşılayabilir. İşçinin iş dışı zamanlarda beslenmesi de sağlık ve verimliliği etkiler, işçi ailelerinin beslenme sorunlarına neden olan faktörlerin başında ekonomik yetersizlik ve bilinçsizlik gelir. Fiyatların artmasından en çok maaş veya ücretle çalışan sabit gelirliler etkilendiğinden ücret-fiyat den­gesi kurulma zorunluluğu vardır.

İşçinin evindeki beslenmesinde aile kalabalığı ve bilinçsizlik de etkilidir. Bu nedenle işçi ailelerine aile planlaması konusunda yardımcı olunmalı ve etkin ve sürekli beslenme eğitimi yapılmalıdır.