GDS Uyku kalitesinin genel sağlık için önemli olduğu bilinse de, uzmanlar tarafından belirlenmiş tek bir uyku kalitesi tanımı yoktur. Bunun yerine, uyku kalitesini genellikle insanlar kendilerine göre tanımlar. Çünkü herkesin farklı yaşam tarzları, alışkanlıkları ve ihtiyaçları vardır ve uykuyu “kaliteli” yapan şey, bu farklılıklara göre büyük ölçüde değişir. Fakat uyandıktan sonra dinlenmiş ve eski haline dönmüş hissetmek veya tüm gün dinç bir şekilde çalışmak, kişinin kaliteli bir uyku uyuyup uyumadığının göstergesi olabilir.
Uyku kalitesi neden önemlidir?
Tıpkı nefes almak, yemek yemek ve içmek gibi uyku da temel bir insan ihtiyacıdır. Uyku, kişinin bir sonraki gün için dinlenmiş ve enerjik hissetme yeteneğini etkiler ve gündüz uykulu olma halini azaltır. Kaliteli uyku, zihinsel ve fiziksel sağlığı destekler ve genel yaşam kalitesine katkıda bulunur.
Kaliteli uyku aynı zamanda insan gelişimine de katkı sağlar. Bu nedenle bebekler, çocuklar ve ergenler yetişkinlerden daha fazla uykuya ihtiyaç duyar. Ayrıca her yaştan insan, hastalıkları önlemek, hastalık veya yaralanmalardan kurtulmak için de uykuya ihtiyaç duyar.
Kötü uyku kalitesi ve uyku yoksunluğuna gelecek olursak…
Bunların insanlar üzerinde birçok olumsuz etkisi olabilir. Bu olumsuz etkiler arasında; felç, kalp hastalıkları, yüksek tansiyon riski, artan sinirlilik, anksiyete veya depresyon vardır.
Kaliteli uyku eksikliği, güvenliğinizi veya başkalarının güvenliğini bile etkileyebilir. Örneğin, uykusuz araba kullanmak kazaya, yaralanmaya ve hatta ölüme neden olabilir.
Uyku kalitesini etkileyen faktörler nelerdir?
Uyku kalitesini etkileyen en önemli faktörler aşağıdaki şekildedir:
1. Düzensiz uyku saatleri
Her gün aynı saatte yatmayan ve uyanmayan kişiler, düzensiz uyku saatleri yüzünden uyku kalitelerini düşürür.
2. Uyku ortamı
Uyku ortamınızda güçlü bir etkiye sahip olabilecek birçok etken vardır. Örneğin, uyuduğunuz odanın, herhangi bir ışık olmadan sessiz ve karanlık olması gerekir. TV, bilgisayar ve telefon gibi elektronik cihazlardan gelen mavi ışık, uyanıklığı artırır. Bu yüzden yatmadan birkaç saat önce bu elektronik cihazlardan kaçınmanız gerekir.
3. Çok fazla kafein veya alkol tüketmek
Kafein veya alkol içeren ürünler, kişinin uykuya dalma veya uykuda kalma yeteneğini etkileyebilir. Akşamları kafein tüketmek uykunun kaçmasına neden olur. Bu yüzden içtiğiniz soda, kahve ve çaydaki kafeinin farkında olun. Akşam yemeğinden sonra bir fincan kahve veya yatmadan önce içilen çay, sakinleştirici olabilir, ancak tercihinizi kafeinsiz olan içeceklerden yana yapmanızda fayda var.
4. İlaçlar
Bazı reçeteli ilaçlar, tuvalete gitme ihtiyacını artırarak geceleri aniden uyanmanıza sebep olabilir. Reçetesiz veya bir doktor tarafından reçete edilen uyku ilaçları, gündüz uykunun gelmesine ve diğer yan etkilere de neden olabilir.
5. Uyku bozuklukları
Uykusuzluk yani insomia gibi rahatsızlıklar, uykuya dalarken veya uykuda kalmada güçlüklere neden olarak uyku kalitesinin düşmesini sağlar.
Uyku kalitesini etkileyebilen korkutucu rüyalar ve sık sık uyanma ise, narkolepsinin belirtileri arasındadır.
6. Ruh sağlığı bozuklukları
Uykusuzluk çeken kişilerde depresyon ve anksiyete yaygındır. Geceleri çok fazla düşünmek, zihninizin rahat olmamasına sebep olduğu için iyi uyuyamamaya neden olabilir. Örneğin, sevilen birine, özellikle de bir aile üyesine karşı sinirli veya kızgın hissetmek, sizi geceleri uykusuz bırakabilir.
7. Horlama
Horlama, boğazınızdaki rahat dokuların yanından hava aktığında ortaya çıkan ve nefes alırken dokuların titreşmesine neden olan boğuk veya sert sestir.
Bazı insanlar boyunlarındaki kas ve dokuların boyutu ve şekli nedeniyle horlamaya daha yatkındır. Diğer durumlarda, dokunun aşırı gevşemesi veya hava yolunun daralması horlamaya neden olabilir.
Neredeyse herkes ara sıra horlar, ancak bazı insanlar için bu kronik bir sorundur. Ayrıca bazen horlama ciddi bir sağlık durumunun da göstergesi olabilir.
Aslında biraz horlama normal olsa da, aşırı horlama uyuyan kişinin uyku kalitesini veya uyuyan kişinin partnerini etkileyebilir. Bu tip horlama, ayrıca obstrüktif uyku apnesinin belirtisi de olabilir.
Kilo vermek, yatma saatine yakın alkolden kaçınmak veya yan yatmak gibi yaşam tarzı değişiklikleri horlamayı durdurmaya yardımcı olabilir.
Horlama için bazıları diğerlerinden daha etkili olan birden fazla cerrahi işlem gerektirmeyen tedavi seçeneği mevcuttur. Bu seçeneklerden en popüler olanı horlama protezidir.
Horlama protezi, hafif veya orta derecede obstrüktif uyku apnesinin yanı sıra horlama tedavisinde de kullanabileceğiniz uygun maliyetli seçeneklerden biridir. Ağız koruyucuya benzeyen horlama protezi, sadece gece yatmadan önce takılır. Gün içinde protezi takmanıza gerek yoktur.
Horlama protezi alt çenenizi öne doğru iter, bu sayede hava yolunuz daha fazla açılır ve horlama veya tıkanma riski daha az olur.
Dr. Tuğrul Saygı 17 yıllık deneyimi ve kişiye özel hazırlayacağı horlama protezi ile bu sorunlarınıza kesin çözüm üretir.
8. Diğer nedenler
Diyet, gün içinde egzersiz yapmak, seyahat etmek, ağrılar veya hastalıklar gibi diğer faktörlerin tümü uyku kalitenizi etkileyebilir.
Yukarıda uyku kalitenizi etkileyebilecek faktörleri listeledik. Bu faktörleri inceleyerek uykunuzu neyin etkileyebileceğinin farkında olabilir, böylece iyi bir gece uykusu için ilk adımı atabilirsiniz.
