GDS Her yanım ağrıyor, gece yeteri kadar uyumama rağmen sabahları hiç uyumamış gibi kalkıyorum, yorgunluktan kırılıyorum, hiçbir iş yapamıyorum…
Bu yakınmalar Fibromiyalji sendromu (FMS) adı verilen yumuşak doku romatizmasına işaret ediyor olabilir.
Fibromiyalji sendromu (FMS); kaslarda yaygın ağrı ve hassasiyet, uyku bozukluğu, yorgunluk, halsizlik ve sabah tutukluğu ile kendini gösteren kronik yumuşak doku romatizmal ağrı sendromudur. Sendromun en önemli özelliği daha vücudun belli noktalarında aşırı hassasiyet olmasıdır.
Refah düzeyi yüksek kişiler risk altında
Fibromiyalji sendromu,, vücutta yaygın ağrı, yorgunluk, halsizlik, tutukluk ve vücudun bazı noktalarında hassas noktalarla karakterize olan ve sebebi bilinmeyen eklem dışı romatizmal bir hastalıktır. Uzun süreli ağrı ve özürlülüğe yol açan hastalıklar arasında fibromiyalji sendromu iş gücü kaybı açısından ön sıralarda yer almaktadır. 25-55 yaşlarında ve kadınlarda daha sık olmakla birlikte hastalık erkeklerde ve çocukluk döneminde de görülebilmektedir. Eğitim düzeyi ve ekonomik düzeyi ortalamanın üzerinde olan kişilerde daha sık görülmektedir.
Özellikle soğuk havada şikayetlerde artış oluyor
Hastalığın sebebi çok iyi bilinmemektedir. Uyku bozuklukları, düşme ya da motorlu araç kazası gibi büyük fiziksel travmalar, bir yakının kaybedilmesi gibi ruhsal travmalar, bazı viral hastalıklar, romatoid artrit, ankilozan spondilit gibi bazı romatizmal hastalıklar hastalığın oluşmasını tetikleyen faktörlerdir. Hastalığı olan kişilerin birinci derece yakınlarında hastalığın görülme sıklığı artıyor.
Ağrı yaşam kalitesini düşürüyor
Ağrı ve yaygın ağrı en sık yakınmadır. Fakat sıklıkla ağrılar, vücudun daha çok kullanılan boyun ve bel bölgesinde daha yoğun hissedilir. Omuz, dirsek, diz ve ellerde de ağrı olabilir. Hastalar vücudunun bir tarafının diğer taraftan daha çok ağrıdığını ifade ederler. Hasta, el ve ayaklarının şiş olduğundan yakınabilir. Ancak şişlik sıklıkla saptanamaz. Uyku bozukluğu, sabahları yorgun kalkma, karın ve göğüs ağrısı, ellerde uyuşma, kabızlık, ishal, mide ağrısı, adet dönemlerinde ağrı, nefes almada zorlanma ve çok çabuk sinirlenme gibi bulgular da hastalığa eşlik eder. Hastaların yarısında gerilim tipi baş ağrısı vardır. Sık idrara çıkma ve acil idrar yapma isteği sık görülen şikayetlerdir. FMS’de çene eklemi ağrıları, kramplar ve kulak çınlamaları olabilir. Bazı hastalarda da depresyon ve benzeri şikayetler görülebilir.
Fibromiyalji teşhisinin konulması çok da kolay değildir
Hastalığa özgü bir laboratuvar testi yoktur ancak altta yatan başka hastalıklara da eşlik edebilir (romatoid artrit, lupus gibi). Bu nedenle biyokimya ve kan tahlilleri istenmeli ve tiroid fonksiyon testleri yaptırılmalıdır. Tetkikler altta yatan bir hastalık yok ise genellikle normal olarak bulunur. Radyolojik tetkikler diğer hastalıkları (bel-boyun fıtığı, artritler) dışlamak için yapılabilir.
En az 3 aydır devam eden yaygın ağrı olması ve vücudun belli bölgelerine, önceden tanımlanmış 18 hassas nokta) bası uygulandığında 11 bölgede ağrının tespit edilmesi tanı koydurucudur.
Hastalıkla ilgili şikayetleri artıran faktörler
- Yorgunluk,
- Yüksek çalışma temposu,
- Psikolojik gerginlik,
- Gribal enfeksiyonlar,
- Gürültü, uzun süre oturma ya da uzun süre ayakta durma,
- Tekrarlayan hareketler
Fibromiyalji sendromuna karşı önleminizi alın!
Hastaya hastalığının “gerçek ve objektif bir hastalık” olduğu, ancak şekil bozucu veya hayatı tehdit eden bir rahatsızlık olmadığı anlatılmalıdır. Tedavinin uzun sürebileceği ve bulgularda belirgin düzelme olana kadar hekim kontrolü gerektiği anlatılmalıdır.
Fibromiyalji sendromu tedavisinde kullanılan ilaçlar, ağrıyı azaltmak, yorgunluğu gidermek, uykuyu düzenlemek ve depresyonu tedavi etmek amacıyla kullanılır. Bu amaçla başta antidepresanlar ve ağrı kesiciler olmak üzere uyku düzenleyiciler ve kas gevşetici ilaçlar kullanılır. Bunun dışında hassas noktalar üzerine lokal enjeksiyonlar da yapılabilir.
Egzersiz, yumuşak doku romatizmalarında tedavi ve korunma yöntemidir. Özellikle gevşeme egzersizleri, germe egzersizleri, kardiyovasküler kondüsyon egzersizleri, düşük yoğunlukta yürüyüş, yüzme ve bisiklete binme, su aerobiği gibi aktiviteler faydalıdır.
Hastalara yatmadan önce uykuyu etkileyecek alkol, sigara, çay, kola, kahve gibi maddeleri almamaları önerilir.
Fizik tedavi uygulamalarında ise sıcak uygulama, derin ısıtıcılar ve ağrı kesici özelliği olan elektriksel stimülasyon ve masaj ile olumlu sonuçlar alınmaktadır. Ayrıca kaplıca kürleri önerilir.
İklimin FMS gelişiminde etkisi yoktur; ancak soğuk ve nemli hava fibromiyalji sendromunda şikayetleri artırır. Sıcak- kuru hava, masaj, spor aktiviteleri ve tatil semptomları azaltabilir.
Uzm. Dr. Feride SÜSLÜ
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hekimi
Memorial Antalya Hastanesi
