Diyetisyen Sibel Ümit Halk arasında kemik erimesi olarak da bilinen osteoporoz; kemik kütlesinin kaybı, kemik dokunun yapısının bozulması ve sonuç olarak kemik gücünde azalama ve kırık riskinde artışla ortaya çıkan bir hastalıktır.
Osteoporoz en sık görülen kemik hastalıklarındandır. Osteoporoz ve buna bağlı oluşan kırıklar önemli bir halk sağlığı sorunudur. Özellikle kadınlarda menopozu takiben 5 – 10 yılda östrojen hormonundaki düşüşe bağlı olarak daha sık görülür.
Ailesinde osteoporoz riski olanlar, erken menopoza girmiş kadınlar, kalsiyumdan fakir beslenenler, sedanter bireyler, yeterli D vitamini alamayanlar, sigara ve alkol kullananlar osteoporoz riski altındaki bireylerdendir.
Osteoporozda tıbbi beslenme tedavisi
Tedavinin temel amacı; osteoporozun önlenmesi, zayıf kemiklerin tedavi edilmesi ve hastalık gelişimini engellemek için koruyucu ve tedavi edici bir beslenme planı oluşturmaktır.
- Kalsiyum ve D vitamininden zengin beslenmeyi
- En az 5 porsiyon meyve- sebze tüketimini
- Yeterli protein
- Kısıtlı tuz ve kafein alımını içermektedir.
- Aşırı tuz ve kafein idrarla kalsiyum atımını arttırmaktadır. Kahve tüketimi 2-3 fincanı geçmemelidir.
- Yetişkin bir kadının Ca ihtiyacı 1200 mg, erkeğin ise 1000 mg’dır. Bu miktarları almaya özen göstermelisiniz.
- Şişmanlıktan kaçınmalı ve BKI değerini 25-26 dolaylarında tutmalısınız. Bu noktada bir beslenme uzmanından yardım alabilirsiniz.
Kalsiyum ve D vitamininden zengin besinler
Kalsiyumun en iyi kaynakları süt ve süt ürünleridir. İki su bardağı süt ya da yoğurt ihtiyacımızın yarısını karşılar.
D vitamini güneş ışınlarının etkisiyle deride üretilir. Günlük 10 – 15 dk güneş ışığında kalmak özellikle çocuk ve yaşlılar açısından çok önemlidir.
Osteoporozdan korunmak için…
Aslında önemli olan hastalık oluşmadan önce önlem almaktır. Büyümenin hızlı olduğu çocukluk ve adölesan döneminde kemik oluşumu yıkımdan fazladır. Bu dönemden başlayarak dengeli ve düzenli beslenme ile kemikler koruma altına alınmalıdır. Osteoporozdan korunmak için başlıca yapılması gereken şöyle özetlenmiştir:
- Süt, yoğurt, peynir gibi kalsiyumdan zengin gıdalar tüketmeye özen göstermelisiniz.
- Kilonuzu korumak ve kemiklerinizi güçlendirmek için düzenli olarak fiziksel aktivite yapmalısınız.
- Yeterli D vitamini almak için güneş ışığından faydalanmalısınız.
- Alkol tüketiminden kaçınmalısınız.
- Tuz alımı kısıtlanmalıdır. Günlük 5 g dan fazla tuz alımını önermemekteyiz.
- Sigara kullanımından kaçınılmalıdır.
- Balık içerdiği yağ asitleriyle kemik sağlığı için önemlidir. Haftada en az 2 kez tüketilmelidir.
[toggle title=”Yararlanılan kaynaklar”]1. Akbulut, G. Romatolojik ve Kemik-Eklem Hastalıklarında Tıbbi Beslenme Tedavisi, 2015, Ankara. 2. Baysal A. ve ark. Diyet El Kitabı,2014, Ankara. 3. http://www.istanbulhalksagligi.gov.tr/duyuru/osteoporoz-ve-beslenme/ 4. Oral, O. Ve ark. Kalsiyum ve D Vitaminin Kinesilojik ve Metabolik Etkileri. TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi 2016;8(29):33-39.[/toggle]
