GDS İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nihal Büyükuslu, dünyada ve Türkiye’deki israfın boyutu ve azaltılması için yapılması gerekenlerle ilgili AA muhabirine değerlendirmede bulundu.
Dünya nüfusunun 2050 yılına kadar 9,8 milyara yükselmesi ve buna bağlı olarak gıda ihtiyacının %60 oranında artmasının beklendiğini ifade eden Büyükuslu, Birleşmiş Milletlere (BM) göre her yıl dünyada üretilen tüm meyve ve sebzelerin yaklaşık yarısının israf edildiğini aktardı. Gıda israfının iki şekilde ele alınması gerektiğini bildiren Büyükuslu, şöyle konuştu:
Gıdanın hasattan perakende seviyesine kadar kaybolan kısmı gıda kaybı, tüketici veya perakende seviyesinde israf edilen kısım gıda atığı olarak ifade edilir. Sanayileşmiş ve gelişmekte olan ülkelerde aşağı yukarı aynı miktarlarda (sırasıyla 670 ve 630 milyon ton) gıda dağıtılmasına rağmen gıda kayıpları ve atıkları, sanayileşmiş ülkelerde kabaca 680 milyar ABD doları ve gelişmekte olan ülkelerde 310 milyar ABD dolarıdır. Meyveler ve sebzeler, kökler ve yumru kökler, diğer yiyeceklere oranla daha fazla israf edilme potansiyeline sahiptir. İnsan tüketimi için toplam kişi başına gıda üretimi, zengin ülkelerde yılda yaklaşık 900 kilogram olup, yoksul bölgelerde üretilen 460 kilogramın iki katıdır. Gelişmekte olan ülkelerde, kayıpların %40’ı hasat sonrası ve işleme seviyelerinde meydana gelirken, sanayileşmiş ülkelerde kayıpların %40’ından fazlası perakende ve tüketici seviyelerinde gerçekleşmektedir. Şu anda küresel olarak kaybedilen veya israf edilen gıdanın sadece dörtte biri kurtarılabilseydi, dünyadaki 870 milyon aç insanı doyurmak mümkün olacaktı.
Küresel ısınma ve iklim değişikliğine etkisi
Gıda kayıpları ve israfın yüksek düzeyde ekonomik zarara ve çevre üzerinde olumsuz etkilere yol açtığını belirten Doç. Dr. Büyükuslu, bu israfın aynı zamanda su, toprak, enerji, emek ve sermaye kaynaklarının israfı anlamına geldiğini ve gereksiz yere üretilen sera gazı emisyonları ile küresel ısınmaya ve iklim değişikliğine katkıda bulunduğunu ifade etti.
Gıda israfını önlemek için öncelikle sorunun kökenine yönelik yerel ve uluslararası ortak planlama yapılması ve eylemlerin harekete geçirilmesi gerektiğini vurgulayan Büyükuslu,
Bunun için de öncelikle gıda israfının üretimden tüketiciye ulaşıncaya kadar hangi aşamalarda ortaya çıktığı tespit edilmeli ve israfı önleme stratejileri geliştirilmelidir, dedi.
Sağlıklı gıda ve suya erişimde yaşanan sorunlar nedeniyle gıda erişim adaletsizliğinin ortaya çıkacağını dile getiren Büyükuslu, şunları aktardı:
Dünya, gıda adaletsizliğinin sonuçlarını kitlesel göçler, kaos, kargaşa, çatışma veya savaş olarak yaşayabilecektir. Gıda erişiminin ekonomi odaklı gerçekleşmesi insanlık adına kabul edilebilir değildir. Daha iyi ekonomik koşullara sahip olanların sağlıklı ve yeterli beslenebilmesi, diğerlerinin açlığa ve sağlıksızlığa terk edilmesi bir insanlık ayıbıdır. Gıda israfı yönetilebilir ve engellenebilir bir konudur. Yeter ki bu konuda duyarlılık oluşturulsun ve hükümetler, ilgili organizasyonlar, kurum ve kuruluşlar, sivil toplum örgütleri güçlerini birleştirip gerekli tedbirleri alma, uygulama ve yaygınlaştırma karalılığını gösterebilsinler.
aa.com.tr/tr/turkiye/israf-edilen-gidanin-yuzde-25i-ile-870-milyon-ac-insan-doyurmak-mumkun/2122942#!
