GDS Bütün fibromiyaljili bireyler için geçerli tek bir beslenme ve diyet sistemi bulunmasa da önemli sayıda kişide fark yarattığı görülen belli besinler vardır.
Fibomiyaljide uzak durulması gereken 1. besin: Aspartan (Doğal tatlandırıcı)
Fibromiyaljili bireylernın çoğu için aspartanla tatlandırılmış olan yiyecekler belirtileri şiddetlendirebilir. Sinir sisteminde MMDA olarak bilinen bir ağrı algılayıcısı vardır. Bir ağrı akuttan kronik hale dönüştüğünde MMDA ağrı algılayıcısını açılması için uyarır. Ekzitotoksin olarak sınıflandırılan aspartan bu olayın uyarılmasında yardımcı olur. Fibromiyaljili bireylernda halihazırda aşırı şekilde aktif olan MMDA ağrı algılayıcısı onları ağrı konusunda aşırı şekilde şüpheci yapar.
Romatoloji Dergisinde 2006 yılında yayımlanan bir araştırmada araştırmacılar fibromiyaljili bireylerin derilerinde artan bir şekilde MMDA algılayıcısı bulduklarını ifade ettiler. Bu da çevresel sinir sistemi aktivitesinde genel bir artışı gösterir. Aspartan bu sinir yollarının uyarılmasında rol oynuyor olabilir. Bazı kişiler için bunu diyetlerinden çıkarmak ağrıları üzerinde gözle görülür bir etki yapabilir. Bu durum Pharmacotherapy’nin 2001 yılındaki yıllığında yayınlanan küçük bir araştırmadaki hastalar için de söz konusu oldu. Araştırmacılar, hastaların tıpkı MSG tatlandırıcısı gibi aspartandan uzak durduklarında kendilerini tamamen daha iyi hissettiklerini tespit ettiler. Diğer yapay tatlandırıcılar aspartanla aynı etkiyi göstermez.
Fibomiyaljide uzak durulması gereken 2. besin: MSG (Mono sodyum glutamat) ve nitratlar dahil gıda katkıları
MSG birçok hazır ya da dondurulmuş yiyecekte ve bir kısım Asya mutfağında bulunan lezzet arttırıcı bir katkı maddesidir. Uzmanlar, bu katkı maddesinin birçok kişide ağrıları sıklaştırdığını söylüyorlar. Aspartan gibi MSG de eksitoksin olarak sınıflandırılır ve MMDA algılayıcıları üzerinde aspartanla aynı etkiyi yapma potansiyeline sahiptir. Aynı şey jambon ve salam gibi et ürünlerinde yaygın bulunan nitrat gibi gıda koruyucuları için de geçerlidir.
Fibromiyalji hastası olmayan birçok kişi nitrat ya da MSG’yi çok iyi bir şekilde tolere edemez. Bu durumun ayırıcı özelliklerinden biri istenmeyen durumların etkisini artırmaktır. Bu yüzden bazı kişilerin olumsuz karşıladığı durumlar fibromiyaljili bireyler için çok kötü olur. Bunların beslenmelerden çıkarılması hastalara genellikle faydalı olur.
Fibomiyaljide uzak durulması gereken 3. besin: Şeker, furuktoz ve basit karobnhidratlar
Şeker, kek ve beyaz ekmek gibi basit karbon hidratların beslenmeden çıkarılmasının fibromiyalji üzerinde önemli etkisi olduğuna dair net kanıtlar yoktur. Bunun yapabileceği, şekerle ortaya çıkan fibromiyalji üzerinde ikincil etki yapan bir mantar olan kronik maya enfeksiyonunun belirtilerini azaltmaktır. Bu teoriyse uzmanlar tarafından hala tartışılıyor.
Şekerli yiyeceklerin, bilhassa yüksek fruktozlu mısır sosunun beslenmeden çıkarılması bu hastalar üzerinde bir fark oluşturabilir ve bu yiyecekleri bırakmak kilo kaybına neden olmaz. Fruktozla tatlandırılmış içeceklerin beslenmeden çıkarılması da gözle görülür sonuçlar ortaya koyuyor. Karbonhidrat tüketimi metabolik tepkimeye neden olur. Bu tepkime de daha fazla şekerin kana daha hızlı karışmasına yol açar. Bu ani şeker yükselmesini fibromiyalji hastalığının yorgunluk unsurunu şiddetlendiren şeker düşmesi takip eder. Bunun karşılığında da daha fazla şeker yeme arzusu oluşur ve bunu da daha fazla bitkinlik takip eder ve bir kısır döngü ortaya çıkmış olur. Şekerin kesilmesi kan şekerinin de kontrol altına alınmasını sağlar. Kan şekerinin daha iyi bir şekilde kontrol altına alınmasıysa bitkinliğin ve en azından ilgili ağrıların azalmasına yardımcı olur.
Fibomiyaljide uzak durulması gereken 4. besin: Kafein (Çay, kahve, kolalı içecekler ve çikolata)
Birçok fibromiyalji hastası, uyarıcı olduğu için enerji kaynağı görülen kafeince zengin içeceklere yönelir. Ama uzmanlara göre bunları artırmak yanlış çünkü yorgunluğu şiddetlendirir. Kafeinle ilgili sorun, bunların etkisinin geçici olmasıdır ve bunu daha uzun ve derin bir sakinleştirici etki takip eder. Fibromiyaljili bireyler zaten yorgundur, yatıştırıcılar sonucu bu daha da kuvvetli olabilir. Başlangıçta belli bir yorgunluk seviyesinde oldukları için, yatıştırıcı etkinin artması daha derin ve uzun süren yorgunluk hissine neden olur. İyi haber şu ki kafeine son vermek bir haftadan daha kısa bir süre içinde fark oluşturmaya başlar. Hastaların çoğu, yorgunluk seviyelerindeki bu farkı hisseder.
Fibomiyaljide uzak durulması gereken 5. besin: Maya ve glüten
Bunlar besinlerde bulunan iki ayrı madde olmalarına rağmen, genelde bilhassa pasta, çörek ve ekmek gibi fırınlanmış ürünler olmak üzere yiyeceklerde birlikte bulunur. Bu yüzden bunlardan birine son vermek aynı zamanda her ikisini de terk etmek manasına gelir. Bu da fibromalji hastaları için iki ayrı fayda sağlanmasını beraberinde getirir.
Maya için bazı diyetisyenler maya mantarlarının, vücudumuzda aşırı şekilde çoğalmasına zemin hazırladığını söylüyorlar. Bu aşırı miktarda çoğalmaysa fibromiyaljili bireylerde eklem ve kas ağrılarına neden olur ya da bu ağrıları şiddetlendirir. Glütense glüten hassasiyeti denilen bir durumu şiddetlendirir. Glüten hassasiyeti de tek başına mide hastalığı ve diğer sindirim sorunlarına yol açar. Fibromiyaljili bireylerdeki bitkinlikle de ilişkisi vardır. Beslenme uzmanlarına göre fibromiyaljili olan ve olmayan insanlar glütenli besinlerin tüketimine son verdikleri takdirde sağlık durumlarında çok büyük değişiklikler olduğunu göreceklerdir.
Fibomiyaljide uzak durulması gereken 6. besin: Süt ve süt ürünleri
Süt başta olmak üzere bütün süt ürünleri ister az yağlı ister çok yağlı olsunlar fibromiyalji hastalığı belirtilerini ortaya çıkarır. Bu ürünleri tüketmeyi bırakan kişiler, sağlık durumlarının değiştiğini fark edeceklerdir. Sütün vücudunuza iyi geldiğini hissediyorsanız, günde bir iki bardak yağsız süt içmeye devam edin. Sütte kemiklerin yapı taşı kalsiyum ve kasların yapı taşı protein bulunur.
Fibomiyaljide uzak durulması gereken 7. besin: Bazı bitkiler ve otlar
2000’den fazla yenilebilir bitki bulunur ve fibromiyalji dahil çeşitli kireçlenme türlerini tetikleyebilir.
Bazı hastalar bu bitkileri beslenmelerinden çıkardıklarında kendilerini daha iyi hissederler. Bunun sebebinin ne olduğu kesin değil ama oldukça yüksek oranda fibromiyalji hastasında bu işe yarıyor görünüyor. Bu sebzeler aynı zamanda besin değeri en yüksek yiyecekler arasındadır. Bu nedenle fibrotik ağlarınızı tetiklemiyorsa bunları sofranızdan eksik etmeyin.
Son öneri
Omega-3 yağ asidi tamlayıcıları gibi yüksek seviyeli vitamin tamlayıcıları size yararlı olacaktır. Balık yağı, keten tohumu, ceviz, bazı zenginleştirilmiş tahıllar ve yumurtada bulunan omega-3 yağ asidi iltihaplanmaya karşı etkisi olduğu bilinen iyi yağlardandır.
