Polikistik over sendromu, olgunlaşmaya çalışan yumurtanın döllenememesinden kaynaklı üreme ile ilgili bir bozukluktur.
Adet düzensizliği ve infertilite (kısırlık) polikistik overli kadınlarda görülen en belirgin durumlardır. Erkeklik hormonu olan androjenlerin de fazla salgılanması sonucu tüylenmede artış ve akne oluşumları gözlenir. PKOS, üreme çağındaki kadınlarda en sık görülen endokrin bozukluktur. Her 15 kadından birisini, yani yaklaşık %7’sini etkilemektedir. PKOS hastalarının %40-60 oranında obezite görülmektedir ve sıklıkla abdominal obezite şeklindedir.
1. Polikistik over sendromunun belirtileri
- Aşırı tüylenme (hirşutizm)
- Mensturasyonun olmaması ya da düzensizliği
- Gebe kalamama
- Obezite/özellikle abdominal obezite
- Yumurtalıklarda çok sayıda kist oluşumu ile karakterizedir.
2. Polikistik over sendromunun oluşturabileceği hastalık tabloları
PKOS’un uzun vadeli önemli bırakabileceği sekelleri:
- Kalp ve damar hastalıkları,
- Tip 2 diyabet,
- Metabolik sendromdur.
3. Polikistik over sendromunda beslenme
Beslenmesinin düzenlenmesi şarttır. Dikkat edilecek hususlar ise:
- Kişinin ideal vücut ağırlığına inmesi sağlanmalıdır.
- PKOS ve beslenme üzerine yapılan bazı çalışmalara göre düşük karbonhidratlı veya insülin seviyesini kontrol etmek için düşük glisemik indeksli (GI) diyetler önerilebiliyor.
- Düşük karbonhidrat, yüksek protein içeren beslenme modeli, insülin direncini kırmayı sağladığı gibi uzun süre tercih edilmesi birincil enerji kaynağı olarak karbonhidrat yerine proteinlerin kullanılmasına sebep olur.
- Basit karbonhidratların tüketiminin azaltılmalı, kompleks karbonhidratların artırılmalıdır.
- Beslenme programında günlük posa miktarı 30 gramın üzerine yükseltilmelidir. Posa yağ emiliminin azalmasını ve toksik maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar.
- Yüksek lif alımı sağlamak için sebze, meyveler, kurubaklagil tüketimine ağırlık verilmelidir.
- Bu beslenme alışkanlıklarına ek olarak 2-3 saat aralıklar ile besin alımı gerçekleştirilmelidir. Bu şekilde kan şekeri seviyesi dengede tutularak, yeme atakları önlenebilir.
- Düşük doymuş yağlı besinler tüketilmelidir.
4. Polikistik over sendromunda egzersiz
Günlük 30 dakika orta şiddette yapılacak egzersiz kilo kontrolünde etkili olacaktır. Düzenli egzersiz yapmak insülin metabolizmasında en az diyet kadar etkili olmaktadır.
5. Polikistik over sendromunda tedavi yaklaşımı
Polikistik Over Sendromlu hastalarda
- Uzman tabip
- Beslenme uzmanı (diyetisyen) ve
- Psikiatri tabibi veya psikolog iş birliği içerisinde çalışması gerekmektedir.