GDS Vitamin D gereksinimi büyük oranda güneş tarafından karşılanır. Güneşin UV ışınları deri yağını Vitamin D üretmesi için harekete geçirir…
Günde 10 ila 15 dakika güneş ışığı almak Vitamin D üretimi için yeterlidir. Yaz ayları süresince üç hafta güneşlenmenin altı aylık Vitamin D gereksinimini karşılayabileceği diyetisyenlerce belirtilmektedir.
Cilt rengi koyu olanların, açık tenlilerden daha fazla güneşte kalmaları gerekir.
1. Vitamin D Hangi besinlerde bulunuyor?
Vitamin D, besinler yoluyla alınabilir.
- balık yağı,
- süt ve süt ürünleri,
- morina balığı yağı,
- sardalye,
- uskumru,
- somon,
- ton balığı,
- yumurta sarısı,
- tereyağı,
- yulaf ezmesi gibi besinlerde Vitamin D bulunur.
2. Vitamin D içeren besinlerde Vitamin D etkin halde bulunmaz
Önce karaciğer sonra böbrek tarafından iki aşamada aktif hale dönüşür ancak beslenmeyle Vitamin D gereksinimini karşılamak oldukça zordur.
- bir tam yumurta 20 IU,
- bir bardak süt 100 IU,
- bir tatlı kaşığı balık yağı 400 IU Vitamin D içerir.
Saat 10 ila 15 arasındaki bölümde 10 dakika kadar güneşlenmek 3000 IU civarında ciltten Vitamin D üretimini sağlar.
Vitamin D, Vitamin D2 şeklinde bitkilerde de bulmakla birlikte, sadece hayvansal besinlerden alınan D3 vitamini vücutta depolanmaktadır.
3. Vitamin D’nin yararları
• Kemik ve dişlerin güçlenmesini sağlar. Kalsiyum ve fosforun emilimi için gereklidir. Sinir sistemi, bağışıklık ve bazı hormonlarin düzenlenmesinde görev alır.
• Vitamin D kalsiyumu kemiklerde tutar. Yeteri kadar Vitamin D yoksa vücut alınan kalsiyumdan gerektiği kadar faydalanamaz.
• Solunum yolu hücrelerinden sentezlenen koruyucu bazı maddelerin üretimini artırır, akciğer ve solunum yolu organlarını enfeksiyonlara karşı korumaya yardım eder.
• Vitamin D eksikliği kemik ve kas güçsüzlügüne sebep olur.
• Bebeklerde ve çocuklarda Vitamin D eksikliği ; Bebekler ve 5 yaşaltı çocuklar için Vitamin D oldukça önemlidir. Eksiklik durumunda vücut kalsiyumu kullanamaz ve raşitzm meydana gelir.
• Raşitizm kemiklerin yapı taşı olan kalsiyumun bağırsaklardan emilimi için gerekli olan Vitamin Dnin eksikliğinden kaynaklanır. Bu hastalıkta kemiklerinde yeteri kadar kalsiyum bulunmayan çocukların bacakları eğrilir ve büyümeleri gecikir.
• Güçlü kemik yapısı için yaşlı insanların kalsiyum ile birlikte Vitamin D almaları da önerilmektedir.
• Menopoza bağlı osteoporozda kalça ve omurga kırıklarını engellemek için sadece kalsiyum almak yeterli değildir. Kalsiyumun emilimi için Vitamin D de gereklidir. Vitamin D kalsiyumun emilimini %65 oranında artırmaktadır.
• Vitamin D eksikliğinde kemiklerde ağrılar, yorgunluk, ilerleyen dönemlerde PTH hormonu, kemik erimesi düzeyinde artış meydana gelir.
• Oxford Üniversitesinde görevli profesör George Ebers gebelik sırasında ve çocuklukta Vitamin D yetersizliğinin, kişinin küçük yaşta Multiple Skleroz hastalığına yakalanma ihtimalini artırabileceğini belirtmektedir. Multiple Skleroz (MS) hastalığı merkezi sinir sistemini etkileyerek beynin görme, konuşma, yürüme gibi fonksiyonları üzerindeki kontrol yeteneğini bozmaktadır.
• Finlandiya’daki Çocuk Sağlığı Enstitüsü’nün , 12 bin kişi üzerinde yaptığı çalışmaya göre, çocukken alınan Vitamin Dni, yetişkin yaşta ‘tip 1’diyabet hastalığına yakalanma riskini %80 oranında azaltmaktadır.
• İngiliz Tıp Dergisinde açıklanan araştırmaya göre Vitamin D kalın bağırsak kanseri riskini azaltmaktadır.
• Son dönemde yapılan araştırmalar Vitamin Dnin kalbin pompalama gücünü ve kalp hücresinin yapısını olumlu olarak etkilediğini göstermektedir.
• Amerika’da yapılan ve Amerikan Kalp Derneği‘nin yıllık toplantısında sunulan araştırmaya göre, yeteri kadar Vitamin D almayan gençlerin alanlara göre yüksek tansiyon ve diyabet hastalığına yakalanma riski 2 kat, kalp damar hastalıklarının en ciddi sebebi olan metabolik sendroma yakalanma olasılığı ise 4 kat daha fazla olmaktadır. Araştırmalara göre Vitamin D, bakterileri öldüren hücrelerin çoğalmasına da yardımcı oluyor.
• Araştırmalar güneşli ülkelerde ya da Vitamin D yönünden zengin beslenen toplumlarda belli kanser türlerine çok daha az rastlandığını göstermektedir. Hayvanlar üzerinde yapılan bazı çalışmalarda Vitamin D, lösemi ya da tümörü olan hayvanların hayattta kalma olasılığını %30 ila %50 oranında artırmıştır. Ayrıca diğer tümörlerin de oluşumu ve boyutları da Vitamin D ile azalma göstermiştir.
• Finlandiyalı bilim adamlarınca yapılan ve Archives of Neurology dergisinde yayınlanan araştırma sonucuna göre kanındaki Vitamin D düzeyi yüksek olanların düşük olanlara göre Parkinson’a yakalanma riskleri %65 daha az olmaktadır.
• Graz Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından 2300 erkek üzerinde yapılan ve birkaç ay süren çalışmaya göre Vitamin D cinsel isteği artırıcı etkiye sahiptir. Araştırmacılar, vücudunda daha fazla Vitamin D olan erkeklerin testosteron düzeylerinin yüksek, idrak kabiliyetleri ve hafızalarının da daha güçlü olduğunu tespit etmişlerdir.
4. Vitamin D için günlük doz
Yetişkinler için günde 200 IU, 51-71 yaş arasında 400 IU, Vitamin D gereksinimi vardır. Daha ileri yaşlarda ise günlük Vitamin D gereksinimi 600 IU olarak belirtiliyor.
Antiasitler ve bazı kolesterol ilaçları Vitamin D emilimini etkiler.
Epilepsi tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar Vitamin D’nin karaciğerde etkin forma dönüşmesine engel olmaktadır.
5. Vitamin D fazlalığı/doz aşımı
• İştahsızlık, bulantı ve kusmaya neden olabilir.
• Vitamin D yağda çözünen bir vitamin olduğundan dolayı fazla alımı halinde vücutta depolanarak zehirlenmeye yol açabilir.
• Vitamin D’nin fazla alımı kemikler için zararlıdır. Minnesota Üniversitesi tarafından yapılan incelemeye göre kanında fazla Vitamin D’yi tespit edilen kadınların kemiklerinin kırılgan olduğu görülmüştür.
• Fazla Vitamin D kullanımı bebeklerde zihinsel ve fiziksel geriliğe, çocuklarda boyun kısa kalma sonucuna sebep olabilir.
• Fazla Vitamin D zehirlenmeye neden olabileceği için hekim/diyet uzmanı gözetiminde kullanılmalıdır.
